زبان پهلوی یا پارسی میانه یکی از زبان های ایرانی است که از اواخر شاهنشاهی هخامنشی و اوایل دوران اشکانی، نخست در جنوب غربی ایران و سپس در زمان ساسانیان به عنوان زبان رسمی همهٔ شاهنشاهی ایران تا سده های آغازین دوران اسلامی رواج داشتهاست. خاستگاه این زبان که فرزند زبان پارسی باستان به شمار میآید، سرزمین پارس بود. در دوران اشکانی پارسی میانه زبانی محلی بود و از پهلوی اشکانی تأثیراتی پذیرفت، تا این که در زمان ساسانیان زبان رسمی شاهنشاهی شد. کتیبه ها و نوشته های بسیاری در زمینه تاریخ، دین، فلسفه و علوم عصر ساسانی به این زبان نوشته شده و نگارش به این زبان تا چند سده پس ازاسلام نیز ادامه داشته است.
آنچه امروزه از ادبیات پهلوی باقی مانده ده ها کتاب و کتیبه و پوستنوشته شامل ترجمه ها و تفسیر های اوستا (زند و پازند)، متون اساطیری و حماسی، متون دینی، اندرزنامه ها، حقوق، فلسفه و کلام، تاریخ و جغرافیا پزشکی و متون مربوط به دین مانی است که روی هم بیش از یک هزاره آثار فکری و تمدنی ایرانیان را در بر میگیرد. بنابراین، آموزش این زبان و آشنایی با متون یاد شده برای رشته های ادبیلت، زبان شناسی تاریخی، باستان شناسی، تاریخ ادیان، تاریخ، هنر، تاریخ علم، ایران شناسی، فلسفه و سایر رشته های علوم انسانی ضروری است.
اهداف دوره
1- آشنایی با تاریخ زبان های ایرانی
2- آشنایی با خط و زبان پهلوی
3- آشنایی با انواع متون پهلوی: متون اساطیری، متون دینی و فلسفی.
4- خوانش نمونه هایی از متون پهلوی همراه با تحلیل و توضیح متن.